بیوتکنولوژی
مهدی جهانی؛ محمد رستمی
چکیده
مقدمه: امروزه ازجمله مواد مصنوعی که تولید آن در انواع و کاربردهای مختلف روز به روز در حال افزایش است، پلاستیک و ترکیبات پلاستیکی است. این پلاستیک‌ها در تولید انواع فرآورده‌های صنعتی دارای کاربرد بوده است و این مواد به عنوان زباله های مقاوم به تجزیه میکروبی و همچنین چالش های زیست محیطی پیچیده ای را به وجود آوردند. به طوری ...
بیشتر
مقدمه: امروزه ازجمله مواد مصنوعی که تولید آن در انواع و کاربردهای مختلف روز به روز در حال افزایش است، پلاستیک و ترکیبات پلاستیکی است. این پلاستیک‌ها در تولید انواع فرآورده‌های صنعتی دارای کاربرد بوده است و این مواد به عنوان زباله های مقاوم به تجزیه میکروبی و همچنین چالش های زیست محیطی پیچیده ای را به وجود آوردند. به طوری که استفاده از پلیمر های صنعتی باعث به وجود آمدن مشکلاتی از قبیل پسماند های جامد و همچنین گرم شدن کره زمین می‌شود و موادی که در حال حاضر در بسته بندی مواد غذایی، آشامیدنی، محصولات پزشکی و دارویی و همچنین در مصارف صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند تجزیه ناپذیرند. به همین دلیل محققان برای رفع این چالش در پی تولید پلاستیک های زیست تخریب‌پذیر هستند. مواد و روش: هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی موانع تولید ظروف یکبار مصرف زیست تخریب پذیر با کمک تکنیک دلفی فازی است. دلیل استفاده از رویکرد فازی آن است که پارامتر ها و متغیر های تاثیرگذار در نتایج این تحقیق آنچنان متنوع و پیچیده می باشند که امکان استفاده از ابزارهای تحلیل و غربالگری در محیط قطعی ممکن نیست. لذا در این تحقیق سعی می شود این تحلیل ها در محیط اعداد فازی صورت پذیرد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه متخصصان و خبرگان تولید ظروف یکبار مصرف بخصوص حوزه زیست تخریب پذیر در کارخانه های به زیست تهران، زیست بهبود پارس، زرین شیمی، ام جی پلاست، کیمیا سامانه سبز، نواد تبریز، پارس پلاستیک خوزستان، شیراز سبز، مهرپارسا، آدینه پلاست است. نمونه گیری از خبرگان تا مرحله رسیدن به اشباع نظری صورت گرفت و اندازه نمونه تعداد 10 نفر از متخصصان کارخانه ها انتخاب شد. نتایج: در پایان اقدام به تحلیل نتایج می گردد. بر این اساس، یافته های حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد که نتایج بیانگر آن است که در بین چالش های اقتصادی ابعاد عدم سرمایه گذاری در راستای تولید، هزینه مواد اولیه برای تولید، عدم ارائه تسهیلات مناسب برای تولید، هزینه تامین ماشین آلات برای تولید پلاستیک های زیست تخریب پذیر اثرگذار است. در بین چالش های فناوری، مهارت و تخصص ضعیف برای بسته بندی محصول و تولید، عدم دسترسی به بازارهای جهانی جهت به روز کردن تکنولوژی های جدید تولید، عدم دسترسی به فناوری مورد نیاز جهت اجرای تولید ظروف یکبارمصرف زیست تخریب پذیر اثرگذار هستند. نهایتا در بین چالش های قانونی عدم تطابق تولید ظروف با قوانین و مقررات حاکم محیطی، سیاست‌ها و قوانین دست و پا گیر اداری برای تولید پلاستیک های زیست تخریب پذیر اثرگذار هستند.بحث: نتایج این مطالعه بیانگر این است که پلاستیک ها در زندگی روزمره نقش مهمی دارند و در سراسر نقاط جهان از منطقه های گرم تا نواحی سرد مورداستفاده هستند. زیرا ارزان هستند خاصیت‌های مکانیکی مناسب و کاربری گسترده‌ای دارند. با همه ویژگی ها پلاستیک ها به مشکل در محیط‌زیست تبدیل‌شده‌اند زیرا زمان باقی ماندن پلاستیک ها در محیط بسیار طولانی است. بسیاری از این مواد توسط فرآیند های طبیعی تجزیه نمی شوند. عدم تجزیه زیست شناختی پلیمر ها سبب ماندگاری این مواد در محیط می شود.
تنوع زیستی و ایمنی زیستی
باقر نظامی بلوچی؛ محمدرضا رحمانی؛ هانیه فقیهی؛ بهمن شمس
چکیده
مقدمه: مرال بزرگترین گوزن بومی ایران است. با اینکه این گونه در گذشته‌های نه چندان دور از جمعیت و پراکندگی نسبتا خوبی برخوردار بوده است، اما امروزه جمعیت آن کاهش قابل توجهی داشته و پراکندگی آن تنها به برخی محدوه‌ها‌‌‌ی امن مناطق تحت حفاظت محدود می‌شود. از مهمترین عوامل موثر در کاهش جمعیت این گونه، تخریب و نابودی زیستگاه‌ها و شکار ...
بیشتر
مقدمه: مرال بزرگترین گوزن بومی ایران است. با اینکه این گونه در گذشته‌های نه چندان دور از جمعیت و پراکندگی نسبتا خوبی برخوردار بوده است، اما امروزه جمعیت آن کاهش قابل توجهی داشته و پراکندگی آن تنها به برخی محدوه‌ها‌‌‌ی امن مناطق تحت حفاظت محدود می‌شود. از مهمترین عوامل موثر در کاهش جمعیت این گونه، تخریب و نابودی زیستگاه‌ها و شکار غیرمجاز گونه به‌واسطه فعالیت‌های انسانی است. لذا با استفاده از مدلسازی مطلوبیت زیستگاه به عنوان یک ابزار موثر در شناسایی، مدیریت و حفاظت از زیستگاه‌های باقی مانده، میتوان مدیران را در حفاظت موثرتر از گونه یاری رساند.مواد و روش‌ها: جنگل‌های هیرکانی یا جنگل‌های خزری 15 درصد از کل جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهند و آخرین بازمانده از جنگل‌های پهن برگ معتدل در سطح جهان هستند. استان مازندران در شمال ایران که 46/1 درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است، دربر گیرنده بخش قابل توجهی از این جنگل‌هاست. محدوده امن البرز مرکزی مهمترین منطقه و امن‌ترین زیستگاه زادآوری مرال در استان مازندران است. در این پژوهش از روش بیشترین بی‌نظمی و تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی و نقاط حضور بدست آمده از بازدیدهای میدانی در محدوده البرز مرکزی، به منظور شناسایی زیستگاه‌های مطلوب مرال و مناطق زادآور گونه در استان مازندران بهره برده شد. این مدل‌ها توسط تعدادی لایه محیط زیستی پیش‌بینی کننده و نقاط حضور گونه، راه‌اندازی می‌شوند و مطلوبیت هر سلول در زیستگاه را به صورت تابعی از متغییرهای زیستی بیان می‌کنند. نتایج: نتایج تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی نشان داد که محدوده امن البرز مرکزی مهمترین منطقه و امن‌ترین زیستگاه زادآوری مرال در مازندران است. نتایج روش تحلیل آشیان بوم شناختی با مقادیر 3/1 کنارگی و ویژه‌گرایی بالا (5/5) نشان دهنده مناطقی است که شیب و ارتفاع بالاتر از میانگین زیستگاه داشته و لذا تحمل‌پذیری کمی دارند. نتایج تحلیل بیشترین بی‌نظمی نشان داد یکی از اثرگذارترین پارامترها موثر در مطلوبیت زیستگاه مرال، متغیر فاصله از روستا است. براساس آزمون جک‌نایف، این متغییر مهمترین متغیر در انتخاب زیستگاه مرال است. با افزایش فاصله از روستا، مطلوبیت زیستگاه گونه به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد و سپس به دلیل نزدیک شدن به روستاهای دیگر و تراکم حضور انسان در منطقه، کاهشی است. با افزایش تراکم پوشش گیاهی ابتدا مطلوبیت زیستگاه افزایش یافته ولی در تراکم بالا مطلوبیت کاهش می‌یابد. نمودار منحنی پاسخ نشان می‌دهد که با افزایش ارتفاع مطلوبیت زیستگاه گونه نیز افزایش می‌یابد، چرا که در فصل زادآوری، گونه مرال به مناطق ارتفاعی با امنیت بیشتر وابسته است. در بین متغیرهای بوم شناختی، متغیر شیب کم اثرترین متغیر شناسایی شد.بحث: گونه مرال در فصل زادآوری فقط در مناطق امن به ویژه در محدوده امن البرز مرکزی حضور داشته و در فصل غیرزادآوری در سطح بسیار وسیع‌تری پراکنده می‌شود. استان مازندران بالقوه یکی از نقاط داغ تنوع زیستی کشور است اما از آنجا که در حال حاضر محدوده امن البرز مرکزی از امنیت بالایی برخوردار است، مهمترین و پرجمعیت‌ترین زیستگاه زادآوری مرال در مازندران و یکی از دو محدوده اصلی زادآوری این گونه در کشور است. کمبود حفاظت از مناطق مطلوب مهمترین عامل در کاهش جمعیت مرال در استان است. یکی از مهمترین چالش‌های حفاظتی این گونه در استان تکه‌تکه بودن زیستگاه‌ها و پراکندگی آنها است. بسیاری از زیستگاه‌ها در مسیر جابجایی گونه احتمالا مطلوبیت زیستگاهی بالایی دارند، حال ممکن است که همین زیستگاه‌ها به دلیل ضعف در حفاظت، از نرخ بقا بسیار پائینی برای گونه برخوردار بوده، سینک‌های جمعیت‌های محلی یا تله‌های بوم شناختی باشند.
اقتصاد محیط زیست
سهیلا بی ریا؛ علی فکور
چکیده
مقدمه: یکی از دغدغه‌های اصلی دولت‌ها در طی سال‌های اخیر افزایش مخارج سرانه بهداشتی بوده است که متاثر از چندین عامل می‌باشد. افزایش تولید ناخالص داخلی (GDP)، شاخص آلودگی هوا و انتشار دی‌اکسید کربن (CO2) اثرات مستقیم و غیرمستقیمی بر مخارج سرانه بهداشتی داشته‌اند. افزایش GDP می‌تواند بهبود زندگی را به همراه داشته باشد، اما افزایش آلودگی ...
بیشتر
مقدمه: یکی از دغدغه‌های اصلی دولت‌ها در طی سال‌های اخیر افزایش مخارج سرانه بهداشتی بوده است که متاثر از چندین عامل می‌باشد. افزایش تولید ناخالص داخلی (GDP)، شاخص آلودگی هوا و انتشار دی‌اکسید کربن (CO2) اثرات مستقیم و غیرمستقیمی بر مخارج سرانه بهداشتی داشته‌اند. افزایش GDP می‌تواند بهبود زندگی را به همراه داشته باشد، اما افزایش آلودگی هوا و انتشار گاز CO2 ناشی از فعالیت‌های تولیدی بشر معمولاً باعث بروز مشکلات بهداشتی مانند بیماری‌های تنفسی، بیماری‌های قلبی و عروقی، و تغییرات اقلیمی می‌شود. مشکلات بهداشتی، مخارج سرانه بهداشتی افراد را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، این هزینه‌ها تاثیرات منفی بر بهره‌وری اقتصادی جامعه دارد. بنابراین، در این پژوهش به بررسی رابطه بین آلودگی هوا و تولید ناخالص داخلی با مخارج بهداشتی در کلان شهرهای ایران شامل تهران، شیراز، مشهد، تبریز، اصفهان و اهواز پرداخته می‌شود .با توجه به اینکه از جمله عوامل موثر بر مخارج بهداشتی خانوارها، درآمد خانوارها و آلودگی هوا می‌باشد، بنابراین، بررسی رابطه بین این متغیرها می‌تواند در پیدا کردن راهکارهایی برای ارتقای سطح بهداشتی جامعه و حل مشکلات اقتصادی ناشی از افزایش هزینه‌های بهداشتی موثر باشد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش از مدل پنل دیتا برای بررسی عوامل موثر بر مخارج سرانه بهداشتی در 5 کلان شهر کشور استفاده شده است. دوره زمانی مورد بررسی بین سال‌های 1390-1401 می‌باشد. برای جلوگیری از برازش یک رگرسیون کاذب، پایایی متغیرها مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای انجام این امر از آزمون لوین و لین استفاده می‌شود. برای آزمون هم انباشتگی متغیرها در بلندمدت، از آزمون همجمعی پدرونی و همچنین برای تعیین اینکه مدل پنل است از آزمون F لیمر استفاده شده است. سپس برای تعیین این که مدل از نوع الگو با اثرات ثابت است یا از نوع الگو با اثرات تصادفی، آزمون هاسمن انجام می‌شود. برای تخمین مدل از روش GMM استفاده شده است.نتایج: نتایج مدل حاکی از آن است که افزایش تولید ناخالص داخلی (GDP)، شاخص آلودگی هوا و انتشار دی‌اکسید کربن (CO2) تاثیر مثبت و معناداری بر افزایش مخارج سرانه بهداشتی داشته است. بدین ترتیب که آلودگی هوا ناشی از رشد اقتصادی شهرها موجب افزایش بیماری و افزایش هزینه مراقبت‌های بهداشتی می‌شود. در نتیجه، تداوم آلودگی هوا و تأمین هزینه‌های بهداشتی توسط دولت موجب می‌شود بخش بیشتری از بودجه دولت به تأمین بودجه بهداشتی اختصاص یابد. بحث: یکی از مهمترین اهداف توسعه اقتصادی دستیابی به رشد اقتصادی بالاتر می‌باشد. انتظار می‌رود با بالا رفتن سطح تولید ناخالص، سطح بهداشتی جامعه ارتقا یابد. لیکن بررسی‌ها موید آن است که با افزایش میزان تولید ناخالص داخلی هریک از کلان شهرهای ایران، میزان آلودگی هوا نیز افزایش یافته است که این امر سلامت مردم در این شهرها را به خطر انداخته و موجب افزایش هزینه‌های بهداشتی و افزایش تعداد مرگ و میر مردم شده است. از این رو، به منظور کنترل مخارج سرانه مراقبت‌های بهداشتی در کلان شهرهای ایران به مسئولین پیشنهاد می‌شود در برنامه‌ریزی‌های خود استفاده از تکنولوژی نوین و سبز، سرمایه‌گذاری در حمل و نقل عمومی و ارتقای بهره‌وری انرژی و حفظ محیط زیست را مدنظر قرار دهند. همچنین اعمال مالیات بر انتشار CO2 و تشویق به استفاده از انرژی‌های پاک و سبز می‌تواند تحریک کننده اقتصادی برای تغییر رفتارهای محیطی غیرپایدار باشد.
اقتصاد محیط زیست
سمانه باقری
چکیده
مقدمه: با توجه به اینکه کشور ایران جزء ده کشور بیشترین انتشار آلودگی است، پس پژوهش در این زمینه ضرورت می‌یابد هدف کشورها رشد اقتصادی بالا همراه با عدم انتشار آلودگی است. تخریب محیط زیست و تغییر اقلیم و آب و هوا از مشکلات همه کشورها است. عده ای بر این باورند که رشد اقتصادی منجر به تخریب محیط زیست می‌شود و عده‌ای دیگر این نظریه را ...
بیشتر
مقدمه: با توجه به اینکه کشور ایران جزء ده کشور بیشترین انتشار آلودگی است، پس پژوهش در این زمینه ضرورت می‌یابد هدف کشورها رشد اقتصادی بالا همراه با عدم انتشار آلودگی است. تخریب محیط زیست و تغییر اقلیم و آب و هوا از مشکلات همه کشورها است. عده ای بر این باورند که رشد اقتصادی منجر به تخریب محیط زیست می‌شود و عده‌ای دیگر این نظریه را نمی‌پذیرند. توسعه پایدار به این معنی است که نسل امروز باید نیازهای خود را بدون به خطر انداختن نسل بعدی، فراهم سازد. امروزه کشورها برای رسیدن به توسعه پایدار می‌کوشند که علاوه بر رشد اقتصادی، تخریب محیط زیست را به حداقل برسانند. برای رسیدن به این هدف، معاهده‌های بین‌المللی بین کشورهای جهان منعقد شده است. بسیاری سازمان‌های محافظت از محیط‌زیست تأسیس شد. یکی از بحث‌های طولانی بین اقتصاددانان مصرف انرژی است. از یک سو به دلیل رشد اقتصادی و تولید کالاها ، مصرف انرژی مورد نیاز است و از سوی دیگر آلودگی ناشی از مصرف این انرژی به آلودگی محیط زیست و نغییر اقلیم در کشورها دامن می‌زند. کشور ایران به دلیل اینکه یک کشور فروشنده نفت و گاز طبیعی است، پس کشوری است که در زمینه انرژی فسیلی دارای مزیت نسبی است. با توجه به اینکه کشور ایران در مصرف انرژی دارای مزیت نسبی است، پس پژوهش در این زمینه ضرورت می‌یابد. مصرف انرژی می‌تواند به انتشار بیشتر آلودگی بیانجامد. مواد و روش‌ها: : این پژوهش برای نخستین‌بار به بررسی عوامل مؤثر بر مصرف انرژی و انتشار آلودگی در ایران با روش مارکوف سوییچینگ، حداقل مربعات معمولی کاملاً تعدیل شده و حداقل مربعات معمولی پویا و روش یوهانسن، برای دوره زمانی 2021-1994 میلادی را بررسی می‌کند. در اکثر مطالعات انجام گرفته در زمینه ارتباط مصرف انرژی با متغیرهای عمده کلان اقتصادی، به تأثیر عوامل مؤثر بر مصرف انرژی به‌ویژه عوامل مؤثر بر مصرف انرژی و انتشار آلودگی در ایران توجه نشده است. این پژوهش برای نخستین بار به بررسی آزمون تجربی منحنی محیط‌زیستی کوزنتس با سه روش سری زمانی پویایی شامل حداقل مربعات معمولی کاملاً تعدیل شده و حداقل مربعات معمولی پویا، با سه وقفه بهینه و روش یوهانسن می‌پردازد.نتایج: مطابق نتایج این پژوهش با هر سه روش سری زمانی پویایی، منحنی کوزنتس برای کشور ایران تأیید شد و این کشور در قسمت نزولی منحنی کوزنتس قرار دارد، به این معنی است که رشد اقتصادی در ابتدا منجر به آلودگی می‌شود ولی در ادامه سبب کاهش آلودگی می‌شود. مصرف انرژی بر انتشار گاز کربنیک اثر مثبت و معنی‌داری داشته است. مطابق نتایج پژوهش، تولید ناخالص‌داخلی، مصرف انرژی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی اثر مثبت و معناداری بر انتشار گاز کربنیک دارد. تجارت اثر منفی و معناداری بر انتشار گاز کربنیک دارد. آزمونLR نشان داد که مدل غیرخطی است و از روش مارکف سوییچینگ برای برآورد مدل بهره گرفته شد. نتایج به‌دست آمده با استفاده از روش مارکف سوییچینگ MS-ARMA(3,1,0) رابطه مثبت و معنی‌داری تجارت، تولید ناخالص داخلی و مصرف انرژی با یک وقفه بر مصرف انرژی وجود دارد. به‌دلیل اثر ترکیب کشور ایران در صنایع انرژی‌بر، مزیت نسبی یافته است و تجارت بر مصرف اثر مثبت و معنی‌داری دارد.
آموزش محیط زیست
مسعود رضائی
چکیده
مقدمه: انسان‌محوری یکی از دلایل اصلی بحران‌های محیط‌زیستی است که ریشه در چارچوب مصرف‌گرایی دارد و مصرف‌گرایی در انرژی، تقاضای بیشتر برای منابع طبیعی را در پی دارد. فلسفه محیط‌زیست با نقد انسان‌محوری، تلقی فرهنگ غربی از طبیعت را مورد تردید قرار داده و این روند را با نقد عقلانیت ابزاری و تاکید بر ارزش ذاتی طبیعت به چالش کشیده است. ...
بیشتر
مقدمه: انسان‌محوری یکی از دلایل اصلی بحران‌های محیط‌زیستی است که ریشه در چارچوب مصرف‌گرایی دارد و مصرف‌گرایی در انرژی، تقاضای بیشتر برای منابع طبیعی را در پی دارد. فلسفه محیط‌زیست با نقد انسان‌محوری، تلقی فرهنگ غربی از طبیعت را مورد تردید قرار داده و این روند را با نقد عقلانیت ابزاری و تاکید بر ارزش ذاتی طبیعت به چالش کشیده است. مصرف مولفه‌ای مهم برای دستیابی به توسعه پایدار و صرفه‌جویی در مصرف انرژی یکی از راه‌های دستیابی به محیط‌زیست پاک‌تر و سالم‌تر و مدیریت تغییرات اقلیمی است. افزایش سریع مصرف انرژی برای فعالیت‌های اجتماعی-اقتصادی، منبع اصلی افزایش مداوم انتشار گازهای گلخانه‌ای است که باعث گرم شدن کره زمین و اثرات تغییرات آب‌وهوایی می‌شود. از دیدگاه علم روان‌شناسی محیط‌زیست، پرداختن به تغییرات اقلیمی به عنوان یک چالش اساسی تلقی می‌شود که مستلزم درک عمیق از فرآیندهای روانی دخیل در رفتارها و سبک زندگی دوستدار محیط‌زیست به طور کلی و مصرف انرژی به طور خاص است. شواهد نشان می‌دهند مداخلات فنی به تنهایی نمیتوانند در کاهش مصرف انرژی تاثیر داشته باشند و رفتار مصرف‌کنندگان باید تغییر یابد. مواد و روش‌ها: هدف کلی این پژوهش تحلیل رابطه‌ی اخلاق محیط‌زیستی با رفتار صرفه‌جویی در مصرف انرژی دانشجویان کشاورزی بود. برای دستیابی به این هدف، از فن پیمایش استفاده شد. جامعه آماری پژوهش دانشجویان کارشناسی‌ارشد و دکتری کشاورزی دانشگاه تهران بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و جدول کرجیسی و مورگان، 126 نفر نمونه‌گیری شدند. پرسشنامه ابزار جمع‌آوری اطلاعات بود که در سه بخش ویژگی‌های جمعیت‌شناختی دانشجویان، رفتار صرفه‌جویی در مصرف انرژی و اخلاق محیط‌زیستی طراحی شده بود. روایی صوری پرسشنامه با کسب نظر متخصصان بررسی شد و اصلاحات لازم صورت گرفت. همچنین روایی آن با استفاده از روایی همگرا و واگرا و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی به دست آمد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد زیست‌بوم‌محوری، خدامحوری و انسان‌محوری به ترتیب در اولویت اول تا سوم دانشجویان قرار گرفته‌اند. بر اساس نتایج مدلسازی معادلات ساختاری، فقط اخلاق محیط‌زیستی زیست‌بوم‌محور در رفتار صرفه‌جویی در مصرف انرژی تاثیرگذار بوده و مدل پژوهش توانسته است 38 درصد از تغییرات رفتار صرفه‌جویی در مصرف انرژی دانشجویان را تبیین نماید. بحث: بهره‌برداری بی‌رویه از منابع طبیعی برای تامین انرژی و هدر دادن منابع انرژی، از مصداق‌های بارز توجه به نیازهای انسانی، بدون توجه به ظرفیت و پتانسیل طبیعت است. با عنایت به اخلاق زیست‌بوم‌محور، گفتمان ارزش ذاتی باید به گفتمان غالب در سیاست‌گذاری‌های انرژی بدل شود و تغییر رویکرد از توسعه‌گرایی با محوریت انسان، به بوم‌نظام‌گرایی با محوریت محیط‌زیست باید در دستور کار قرار گیرد تا شکاف ایجاد شده بین انسان‌محوری و زیست‌بوم‌محوری ترمیم شود. این که دانشجویان بر انسان‌محوری یا زیست‌بوم‌محوری تمرکز کنند، بر درک محیط‌زیست و حفاظت از آن و نگرش آنان به محیط‌زیست تأثیر می‌گذارد. آموزش زیست‌بوم‌محوری به دانشجویان یکی از اولویت‌های مهم در این زمینه است. آموزشی که باعث می‌شود دانشجویان از ارزش ذاتی طبیعت آگاه شوند. این فرآیند نقد ارزش‌های مسلط مانند مصرف بی‌رویه انرژی را افزایش و اثرات جانبی منفی توسعه را بااهمیت جلوه می‌دهد. نکته کلیدی در آموزش پایداری محیط‌زیستی، رویکردهای آموزشی متمرکز بر توسعه تفکر انتقادی و تأملی است. در این آموزش‌ها باید همدلی با حیات بر روی کره زمین، گوش دادن به زمین و اقدام برای حفاظت از زیستکره تشویق شود.
آلودگی هوا
قاسم ذوالفقاری؛ سارا محبت
چکیده
مقدمه: رشد تکنولوژی و صنعت از یک سو رفاه را برای بشر به ارمغان آورده است اما از سوی دیگر سبب ایجاد آلاینده‌های فیزیکی، شیمیایی، و بیولوژیکی در محیط زیست شده و با ایجاد شرایط نامطلوب در محیط کار، اساس زندگی سالم را به خطر انداخته است. ذرات معلق (Prticulate Matter (PM))، اکسیدهای گوگرد (SOx)، اکسیدهای نیتروژن (NOx)، و منوکسید کربن (CO) از آلایندهای معیار ...
بیشتر
مقدمه: رشد تکنولوژی و صنعت از یک سو رفاه را برای بشر به ارمغان آورده است اما از سوی دیگر سبب ایجاد آلاینده‌های فیزیکی، شیمیایی، و بیولوژیکی در محیط زیست شده و با ایجاد شرایط نامطلوب در محیط کار، اساس زندگی سالم را به خطر انداخته است. ذرات معلق (Prticulate Matter (PM))، اکسیدهای گوگرد (SOx)، اکسیدهای نیتروژن (NOx)، و منوکسید کربن (CO) از آلایندهای معیار و مهم در آلودگی هوا هستند. در این تحقیق، آلاینده‌های منتشره از دودکش صنایع گچ سمنان شامل منوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن، ذرات معلق (PM10)، و ذرات خشک (Dry dust) در پنج کارخانه گچ سمنان مورد مطالعه قرار گرفته است.مواد و روش‌ها: غلظت PM10، و ذرات خشک با استفاده از دستگاه سنجش ذرات (TCR-Tecora) تعیین و برای اندازه گیری آلاینده‌های گازی از دستگاه Testo 350-M/XL استفاده شده است. نمونه‌برداری از دودکش صنایع و همچنین فضای اطراف کارخانه‌ها در چهار نقطه صورت گرفته است. همچنین ارزیابی ریسک توسط تکنیک ویلیام-فاین (William-Fine) که یک روش ارزیابی ریسک سیستماتیک برای شناسایی خطرات محتمل، تخمین سطح ریسک در مدیریت ریسک، و کاهش آن به سطح قابل پذیرش می‌باشد انجام گرفته است. نتایج: در این مطالعه غلظت آلاینده گاز NOx بین 5/24 و ppm 39، SO2 بین 44/33 و ppm 321، CO بین 5 و ppm 100، مقدار PM10 بین 68/2 و µg/m3 66/97، و میزان ذرات خشک بین 23/53 و mg/m3 31896 در پنج صنعت مورد بررسی گزارش شد. جهت ارزیابی محیط زیستی با استفاده از تکنیک ویلیام-فاین 40 جنبه محیط زیستی شناسایی شد. برای آلاینده‌های CO،SO2 ، NOx،PM10 و ذرات خشک با توجه به عدد اولویت ریسک (RPN) محاسبه شده و طبق نتایج طول رده، 4 طبقه ریسک با عناوین ریسک خیلی بالا، بالا، متوسط و پایین به‌دست آمد. بر اساس رتبه بندی انجام گرفته از 40 جنبه محیط زیستی مورد بررسی، فراوانی رده پایین 22، رده متوسط 4، رده بالا 4، و رده خیلی بالا 10 گزارش شد. در واحدهای گچ شماره 3 و 4، ریسک‌های ذرات معلق PM10 در زمره ریسک های خیلی بالا قرار داشتند. همچنین ریسک مربوط به ذرات خشک در هر دو دوکش کارخانه شماره 5 در سطح خیلی بالا گزارش شد.بحث: غلظت منوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن، و ذرات خشک پایین‌تر از مقادیر استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست مربوط به انتشار دودکش هستند (منوکسید کربن: ppm 435، دی اکسید گوگرد: ppm 800، اکسیدهای نیتروژن: ppm 350 و ذرات خشک: mg/m3600). مقدار PM10 بر مبنای استاندارد سازمان جهانی سلامت بالاتر از حد مجاز بود (µg/m350) در حالی که بر مبنای آژانس حفاظت محیط زیست کمتر از حد مجاز است (µg/m3150). ورود ذرات معلق PM10 به اتمسفر و، همچنین انباشت غبار در محیط اطراف کارخانه از مشکلات مهم محیط زیستی کارخانه‌های گچ است. بر اساس طبقه بندی انجام شده 55 درصد از جنبه‌ها در سطح ریسک پایین، 10 درصد در سطح ریسک متوسط، 10 درصد در سطح ریسک بالا، و 25 درصد در سطح ریسک خیلی بالا قرار داشتد. در نهایت جهت کاهش سطح ریسک و برای مدیریت موثر این صنایع اقداماتی از قبیل تغییر سوخت مصرفی به سوخت پاک، پایش منظم کمیت و کیفیت جریان گاز خروجی از دودکش صنایع، استفاده از ماسک‌های فیلتر‌دار به هنگام تماس با گرد و غبار، جایگزین کردن فیلتر‌های کیسه‌ای نوع ضربه‌ای با نوع جت‌پالس قابل ملاحظه است.
آموزش محیط زیست
ربابه الله دادی هفشجانی؛ مژگان احمدی ندوشن
چکیده
مقدمه: پارک‌ها در یک شهر وظایف متعدد اجتماعی و اکوسیستمی را بر عهده دارند و به شهروندان کمک می‌کنند تا به صورت آسان در زمان کوتاهی از زندگی شهری فاصله گرفته و احساس حضور در طبیعت را احساس کنند. از این رو مدیریت یکپارچه پارک‌های شهری باید بر افزایش مطلوبیت پارک‌ها با استفاده از اجزای طبیعی متمرکز باشد. هدف اصلی این تحقیق، کسب دانش ...
بیشتر
مقدمه: پارک‌ها در یک شهر وظایف متعدد اجتماعی و اکوسیستمی را بر عهده دارند و به شهروندان کمک می‌کنند تا به صورت آسان در زمان کوتاهی از زندگی شهری فاصله گرفته و احساس حضور در طبیعت را احساس کنند. از این رو مدیریت یکپارچه پارک‌های شهری باید بر افزایش مطلوبیت پارک‌ها با استفاده از اجزای طبیعی متمرکز باشد. هدف اصلی این تحقیق، کسب دانش و شناخت ترجیحات زیبایی شناختی و تمایل به پرداخت ساکنین اصفهان برای استفاده از پارک‌های شهری بود.مواد و روش‌ها: در این مطالعه، شش پارک صفه، ناژوان، غدیر، هشت‌بهشت، لاله و قلمستان انتخاب و نظرات 150 بازدیدکننده به روش نمونه گیری در دسترس از طیف‌های مختلف شهروندان تحلیل و بررسی شد. پس از طراحی و جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته و اطمینان از روایی و پایایی آن، آمار توصیفی اطلاعات برای تفسیر بهتر نتایج استفاده شد. اطلاعات دسترسی به پارک در طبقات زمان رسیدن به پارک، زمان مراجعه در هفته، وسیله مورد استفاده برای رسیدن به پارک و اشخاص همراه طبقه‌بندی شد. برای جمع‌آوری پاسخ‌ها در هر زمینه، از مقیاس لیکرت 5 تایی استفاده شد. همچنین برای بررسی تفاوت بین نظرات گروه‌های مختلف از تحلیل واریانسANOVA استفاده شد. در این مطالعه، یک شاخص مطلوبیت برای اندازه گیری میزان تمایل افراد به حضور و استفاده در پارک طراحی گردید.نتایج: در این تحقیق، کمترین درصد حضور بانوان در پارک صفه و ناژوان که در حاشیه شهر حضور دارد مشاهده شد. افراد جوان در گروه سنی 18 تا ۲۵ سال با 28/24 درصد، فراوان‌ترین جامعه سنی بازدیدکننده از پارک بودند. از بین پارک‌های منتخب، پارک صفه و سپس پارک هشت‌بهشت به ترتیب با 13/40 و 73/38 دقیقه طولانی‌ترین متوسط زمان دسترسی به پارک را داشتند. نتایج نشان داد که نوع پارک و مکان قرارگیری آن بر انتخاب وسیله سفر اثرگذار است. پارک صفه با بیش از ۴۰ درصد بازدیدکنندگان و پارک هشت‌بهشت با بیش از ۳۸ درصد بازدیدکنندگان در رتبه‌های اول و دوم استفاده از حمل و نقل عمومی را داشتند. همچنین از منظر ارتباط با طبیعت، پارک صفه و ناژوان تفاوت معنی‌داری (05/0 ≥ p-value) سایر پارک‌ها از خود نشان دادند. بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که پارک‌های ناژوان و صفه عموماً به عنوان یک مقصد تفریحی و نه به عنوان نزدیکترین پارک برای انجام فعالیت‌های تفرجی انتخاب می‌شوند. حال آنکه سایر پارک‌ها که دارای طراحی عمومی هستند اغلب توسط ساکنین محلی مورد استفاده قرار گرفته و کمتر به عنوان مقصد گردشگری برای طیف‌های خاصی استفاده می‌شود. شهروندان بیشتر میزان تمایل به پرداخت را در پارک‌های صفه و ناژوان نشان دادند که دلیلی بر اثر طبیعی بودن محیط بر حفظ آن است. بحث: بر اساس نتایج این مطالعه به نظر می‌رسد که افزایش طبیعی بودن پارک‌ها، افزایش وسعت آنها و تلاش برای طراحی پارک‌هایی که برای استفاده‌های خاص (نه به صورت عمومی) طراحی می‌شوند مقبولیت بیشتری بین شهروندان برای تمایل به پرداخت و مطلوبت بالای آنها برخوردار خواهد بود. پیشنهاد می‌شود تا اجزای طراحی پارک‌ها نیز طبقه-بندی و کیفیت حضور و چیدمان آنها در داخل پارک نیز به عنوان یکی از معیارهای مهم مطلوبیت مورد بررسی قرار گیرد. ملاحظاتی از قبیل سرانه هر پارک، وسعت و موقعیت مکانی آنها نیز یکی از مهمترین مواردی است که بر کیـفیت و مـطلوبیـت پارک اثـر می‌گـذارد.